دستگاه دیاگ چیست و چگونه کار می کند

در صنعت پیچیده قرن اخیر کسب اطمینان نسبت به عملکرد صحیح سیستمها اهمیت ویژه‌ای دارد. صنعت الکترونیک نیز یکی از مواردی است که مورد توجه واقع شده است. دستگاههای عیب یاب کمک می‌کنند تا عیوب پدید آمده در دستگاه الکترونیکی مشخص شود. این دستگاهها شامل انواع ولتمتر، اسیلوسکوپ و دستگاههای ویژه می‌باشند. افرادی که در زمینه الکترونیک کار فنی یا مهندسی انجام داده باشند حتما با این ابزارها آشنایی کامل دارند.
به دنبال لزوم بکارگیری مدارات الکترونیک در خودروها و کاربردی شدن آن در صنعت خودروسازی، مدارات گوناگونی مخصوص خودرو طراحی و بکارگرفته شد که مدار کنترل آلودگی یکی از این نوع مدارات است. متاسفانه در صنعت خودروسازی کشور ما اولین مدار الکترونیکی پیچیده‌ای که مورد استفاده قرار گرفت مدار کنترل آلودگی موتور یا همان کامپیوتر موتور بود. درحالیکه مدارات بی شماری از قبیل کروز کنترل، کنترل سیستم تعلیق (خودروی زانتیا) ، کنترل ایربگ، سیستم ضد سرقت و غیره سالهای سال در خودروها کاربرد داشته‌اند. عیب یابی این سیستم ها به دلیل پیچیدگیهایی که دارند مستلزم استفاده از ابزارهای خاصی هستند که به دیاگ تولز (Diagnostic tool) معروفند.
دستگاه دیاگ یا عبارت فارسی آن دستگاه عیب یاب دستگاهی است الکترونیکی که با کامپیوتر خودرو ارتباط دیجیتالی برقرار کرده و با دریافت برخی اطلاعات از آن تعمیرکار را برای عیب یابی خودرو کمک می‌کند. بهتر است علاقمندان محترم به این موضوع توجه داشته باشند که دستگاه دیاگ یک دستگاه جادویی نیست و بیشتر زحمت عیب‌یابی را تعمیرکار باید شخصا برعهده داشته باشد. اطلاعاتی که دستگاه عیب‌یاب از کامپیوتر خودرو دریافت می کنند به چند دسته تقسیم می شوند:
کدهای تشخیص عیب سیستم انژکتوری (عمدتا عیوب الکترونیکی)
کدهای عملکردی موتور
کدهای تشخیص عیب مربوط به عیوب الکتریکی یا الکترونیکی هستند که در سیستم انژکتوری موتور شامل سنسورها و انژکتورها و سایر عملگرها بوجود آمده و کامپیوتر خودرو آنها را تشخیص می‌دهد. این کدها در حافظه کامپیوتر ذخیره شده و توسط دستگاه دیاگ دریافت می شود. دستگاه دیاگ بعد از دریافت این کدها آنها را روی صفحه نمایش می دهد. تعمیرکار با مشاهده این کدها متوجه می شود که کدامیک از قطعات معیوب است. اما سریعا نباید نسبت به تعویض قطعه اقدام کرد!
عیوب مونتاژی یکی از عیوب رایج در سیستمهای انژکتوری موتور خودروها می باشند! تصور کنید که کانکتور یکی از سنسورها در جای خود شل شده باشد. مسلما وقتی اقدام به تعویض سنسور می کنید، کانکتور آنرا جدا کرده و بعد برروی سنسور جدید محکم جا زده می‌شود ... از کجا معلوم که سنسور اولیه سالم بوده و تنها کانکتور آن شل شده باشد. با این کار، عیب شناسایی نشده و تنها بهای سنسور تعویضی به حساب صاحب خودرو نوشته می‌شود.
برای عیب یابی اولین قدم تعیین نوع خودرو و نوع کامپیوتر آن است. سعی کنید آنرا درست انتخاب کنید زیرا در غیر اینصورت دچار مشکل خواهید شد.
هر کارخانه خودروسازی موظف است برای تمامی خودروهای تولیدی خود دستگاه دیاگ مربوطه را تهیه و در اختیار تمامی تعمیرگاهها و مراکز سرویس خود قرار دهد. در نتیجه کارخانه بنز فقط برای خودروهای بنز دستگاه دیاگ تهیه خواهد کرد و نمی‌توان خودروهای پژو یا رنو را با دستگاه دیاگ بنز عیب یابی کرد. در حال حاضر خودوهای ساخت پژو، سیتروئن، نیسان، بنز و ... در ایران دارای پشتوانه فنی از شرکتهای اصلی بوده و دارای دستگاه دیاگ برای تمام محصولات خود هستند. اگر به دستگاه دیاگ پـژو یا هر دستگاه دیگری مراجعه کنید متوجه خواهید شد که در اولین مرحله نوع خودرو را باید تعیین کنید. کارخانه پژو انواع مختلفی خودرو تولید و عرضه می‌کند که تنها انواع محدودی از آنها در ایران در دسترس است. اما کارخانه پژو موظف است دستگاه عیب یاب خود را برای عیب یابی تمامی انواع خودروی پژو طراحی و عرضه کند. پس در اولین گام برای عیب‌یابی باید نوع خودرو را تعیین کرد.