برق انرژی مناسب و تمیزی است و همین طور منبع اصلی انرژی وسایلی خانگی و بسیاری از ماشین آلات صنعتی می باشد . عمل آورنده های غذا، ماشین های دوخت، بالابرها و قطارهای برقی، همگی موتورهایی دارند كه انرژی الكتریكی را به انرژی حركتی (اجزاء دستگاه) تبدیل می كنند.
استارتر در ماشین ها یك موتور الكتریكی است. بسیاری از ماشین ها در خانه و در صنعت به وسیله برق شهر كار می كنند. این برق توسط مولدهای الكتریكی در نیروگاه ها تولید شده و به وسیله خطوط انتقال توزیع می گردد. مولدها به وسیله نیرومحركه های احتراقی یا توربین های آبی به حركت در می آیند و در واقع عكس یك موتور كار می كنند. مولدها انرژی حركتی را به برق تبدیل می كنند. موتور برق

یك موتور بسازید
به كمك مواد اولیه ساده موتوری بسازید. موتور با برق باتری كار می كند و سیم پیچی دارد كه بین دو آهن ربا آویخته شده است. برق از طریق باتری به سیم پیچ داده شده و باعث چرخش سیم پیچ می شود. تمام موتور ها بر این اساس كار می كنند.
توصیه می شود برای این فعالیت پژوهشی اولیاء محترم نیز كمك كنند.

وسایل مورد نیاز
مقوای چندلایه ضخیم (٥ میلیمتری)، سیم روكش دار نازك (سیم لاكی)، دو آهن ربای قوی (شما می توانید از كنار هم قرار دادن چند آهن ربای كوچك بسازید)، ورق آلومینیوم، باتری ٤.٥ ولت (یا ٦ ولت)، قرقره نخ، دو گیره فلزی كاغذ، نی نوشابه، میله جوراب بافی یا سیخی كه به راحتی در نی بچرخد، چسب نواری، نوار چسب دوطرفه، قیچی، چسب، چاقو، كاتر، خط كش فلزی، سیم چین، سیم لخت كن

١-  پایه و نگه دارنده های عمودی را ببرید. به كمك میله بافتنی سوراخهایی در نگه دارنده های عمودی ایجاد كنید. نگه دارنده ها را به فاصله ١٥.٥ سانتیمتر به پایه بچسبانید.
موتور الكتریكی و مولد
٢- ١٥ سانتیمتر از نی را ببرید تا محور بیرونی حاصل گردد. نی و دو مستطیل كوچك تر را بین دو قطعه چرخان (روتور) بچسبانید. نی بایستی وسط روتور قرار گیرد و ٥ سانتیمتر از یك لبه جلو آمده باشد.
موتور الكتریكی و مولد
٣- حدود ٣٠ دور سیم حول شیار روتور بپیچید. در هر طرف ٥ سانتیمتر از سیم را آزاد بگذارید. سیم پیچ را حول هر دو طرف بیرونی محور بپیچید تا روتور متعادل شود. طرف بلند نی را به قرقره نخ بچسبانید.
موتور الكتریكی و مولد
٤- دو تكه نوار چسب دوطرفه را به طرفین قرقره نخ بچسبانید. بین این دو نوار چسب فاصله كوچكی قرار دهید (در بالا و پایین وقتی روتور افقی است). انتهای لخت سیم های سیم پیچ را به هر یك از تكه نوار چسب ها بچسبانید و سپس روی آن را با ورق آلومینیومی بپوشانید.
موتور الكتریكی و مولد
٥- مطمئن شوید كه ورق آلومینیومی و سیم ها در هر نیمه به هم وصل باشند، اما هیچ كدام از آنها از شكاف عبور نكرده باشند. روتور را روی پایه سر هم كنید، میله بافتنی (محور داخلی) را از پایه های عمودی و محور بیرونی عبور دهید.
موتور الكتریكی و مولد
٦- آهن ربا ها را روی جعبه های مقوایی طوری قرار دهید تا با محور همتراز شوند و در ضمن قطب های نا هم نام آنها در مقابل هم باشند. تا آنجا كه امكان دارد آهن رباها را نزدیك روتور قرار دهید و مطمئن شوید كه هنوز روتور آزادانه می چرخد.
موتور الكتریكی و مولد
٧- دو گیره كاغذ را به شكل (L) خم كنید. به هر كدام از آنها ٢٠ سانتیمتر سیم بچسبانید. یك طرف آزاد یكی از سیم ها را به باتری وصل كنید. گیره های كاغذ را روی پایه و در طرفین قرقره بچسبانید به طوری كه با سطح ورق آلومینیومی در تماس باشند.
موتور الكتریكی و مولد
موتور الكتريكي و مولد
موتور الكتريكي و مولد

٨- مطمئن شوید كه هنوز روتور آزادانه می تواند بچرخد. انتهای سیم باقیمانده را به گیره كاغذ سوم وصل كنید. روتور را به صورت افقی قرار دهید و این گیره را پایه دیگر باتری تماس دهید. بدین ترتیب موتور بكار می افتد. ممكن است نیاز باشد كه در ابتدا روتور را با دست بچرخانید.
موتور الكتريكي و مولد
موتورها و مولدها چگونه كار می كنند

وقتی جریانی از طریق اتصال ها به سیم پیچ موتور داده می شود، میدان مغناطیسی در اطراف سیم پیچ شكل می گیرد. از طرف دیگر، آهن ربا با میدان مغناطیسی اش سیم پیچ را احاطه كرده است. این دو میدان یكدیگر را جذب و دفع می كنند و باعث چرخش سیم پیچ می شود. سیم پیچ چرخان، محور موتور را به چرخش در می آورد، كه به دنبال آن ماشینی به كار می افتد.

مولد شبیه موتور است با این تفاوت كه سیم پیچ توسط یك نیرومحركه یا توربینی به چرخش در می آید. هنگامی كه سیم های سیم پیچ، خطوط میدان مغناطیسی آهن ربا را قطع می كنند، یك جریان الكتریكی در آنها بوجود می آید. سپس این جریان از طریق اتصال ها به بیرون منتقل می شود و می تواند لامپ یا وسیله ای را به كار اندازد.