پمپ های رفت و برگشتی از جمله پمپ های جابجائی مثبت می باشند . تل مبه های خانگی قدیمی نمونه ساده پمپ های رفت و برگشتی پیستونی می باشند.همانطور که ملاحظه می شود پمپ از مجموئه یک سیلندر و یک پیستون که متصل به یک اهرم حرکت دهنده می باشد، تشکیل شده است . حرکت پیستون از طریق اهرم بندی از بالا تامین می گردد. با بالا رفتن پیستون و ایجاد خلاء در داخل سیلندر سیال به داخل سیلندر از مخزن مکش مکیده می شود و همزمان آب بالای پیستون از مسیر نشان داده شده به بیرون فرستاده می شود. در برگشت با پائین آمدن پیستون و اعمال فشار به سیال داخل سیلندر، سیال از سوپاپ های نصب شده بر روی پیستون عبور کرده و به بالای آن رانده می شود. تکرار مراحل فوق منجر به پمپاژ سیال به روش جابجائی خواهد شد. در مسیر ورودی به پمپ یک سوپاپ ورودی نصب شده که مانع برگشت سیال به داخل مخزن در زمان پائین آمدن پیستون می گردد. پمپ پنتاکس

پمپ های دیافراگمی :عمل پمپاژ در یک پمپ دیافراگمی شبیه پمپپ یستونی یک طرفه است. با نفوذ دیافراگم به قسمت بالای حفره پمپ سیال از طریق سوپاپ یکطرفه لوله مکش وارد پمپ می شود.با پائین رفتن دیافراگم سیال از طریق سوپاپ یک طرفه لوله خروجی از سیلندر خارج می شود. با تکرار شدن این چرخه، سوپاپ خروجی در اثر فشار ناحیه خروجی ومکش ایجاد شده توسط ضربه ورودی بسته میشود.

پمپ دیافراگمی: اغلب پمپ های دیافراگمی به شیوه مکانیکی عمل می کنند ، اما برخی از آنها نیز بر اثر فشار هوا کار می کنند . این پمپ های هوایی بر حسب نوع پمپ می توانند با هوای فشرده یا خلاء کار کنند .این پمپ ها به لحاظ ساختمان ساده ای که دارند، به عنوان پمپ های اندازه گیر، انتقال و یا چاهکی عمل می کنند. همچنین می توانند برای انتقال سیال، دو غاب و یا پساب به کار گرفته شوند .مسیر حرکت دیافراگم در پمپ مکانیکی توسط یک میله رابط قابل تنظیم یا مکانیزم دیگری کنترل این مسیر حرکت در پمپ های هوایی با استفاده از یک نگهدارنده قابل تنظیم، دیافراگم کنترل می شود. این نگهدارنده به جای تنظیم حرکت کلی آن، حرکت رو به بالای دیافراگم را محدود می کنند.برای انتقال مواد شیمیایی یا سایر سیالات، آستر پمپ ها باید از فولاد ضد زنگ یا دیگر فلزات مقاوم در برابر خوردگی ساخته می شود. یاطا قان های نگهدارنده محور معمولا از نوع غلاف یا بوش هستند، که یا به محور پرس می شوند و یا در قسمت انتهای مرکز پوسته جای می گیرند. باید به خاطر داشته باشید که جریان سیال در یک پمپ دیافراگمی یک نواخت نبوده، بلکه به صورت منقطع یا ضربه ای است.