پمپ گریز از مرکز و دسته بندی آن
یک پمپ گریز از مرکز بر اساس تبدیل انرژی جنبشی یک سیال جاری به فشار ایستا کار میکند. این نحوه عمل بوسیله قانون برنولی توصیف میشود. قاعده عملکرد پمپ گریز از مرکز را میتوان با ملاحظه تاثیر تکان دادن یک سطل آب بر روی یک مسیر دایرهای شکل توسط یک طناب، نشان داد. نیرویی که آب را به کف سطل فشار میدهد، نیروی گریز از مرکز است. اگر یک سوراخ در کف سطل تعبیه شود، آب از طریق این سوراخ جریان مییابد. از این گذشته اگر یک لوله ورودی در بالای سطل تعبیه شود، جریان آب به بیرون سوراخ منجر به تولید یک خلاء موضعی در داخل سطل خواهد شد. این خلاء آب را از یک منبع در سمت دیگر لوله ورودی به داخل سطل خواهد کشید. بدین روش یک جریان پیوسته از منبع و به بیرون سطل بوجود میآید. پمپ آب خانگی
در رابطه با پمپهای گریز از مرکز، سطل و سرپوش آن متناظر با قاب پمپ، سوراخ و لوله ورودی متناظر با ورودی و خروجی پمپ هستند و طناب و بازو متناظر کار پروانه را انجام میدهد.
پمپ گریز از مرکز پمپی است که از یک پروانه گردان بمنظور افزودن فشار یک سیال استفاده می نماید. پمپهای گریز از مرکز عموما برای جابجا کردن سیال از طریق یک سیستم لوله کشی کاربرد دارد. سیال در امتداد یا نزدیک محور چرخان وارد پروانه پمپ گشته و بوسیله این پروانه شتاب میگیرد و به سرعت به سمت بیرون و به داخل یک پخش کننده یا محفظه حلزونی جریان مییابد که از آنجا به درون سیستم لوله کشی پائین جریان خارج میگردد.
تیغههای روی پروانه بطور تصاعدی از مرکز پروانه پهن میشوند که سرعت را کاهش داده و فشار را افزایش میدهد. این امکان به پمپ گریز از مرکز اجازه میدهد تا جریانهای پیوسته با فشار بالا ایجاد نماید.
پمپهای سانتریفوﮊ دارای یک محفظه هستند که حلزونی شکل است و پوسته یا کِیسینگ نامیده میشود و درون آن یک یا چند چرخ قرار دارند که روی یک محور (شفت) نصب شده اند. هر چرخ مجهز به تعدادی پره میباشد. انتقال انرﮊی به سیال در این قسمت انجام میشود. برای اینکه از محل خروج شفت از کِیسینگ پمپ سیالی خارج نشود و اصطلاحا نشتی به خارج نداشته باشیم از ابزاری به نام مکانیکال سیل استفاده شده است. نکته بسیار مهم در مورد این نوع پمپها هواگیری یا پرایم کردن پمپ پیش از روشن کردن آنها میباشد. یعنی پس از لاین آپ نمودن پمپ و اطمینان از ورود سیال به داخل پمپ، باید از خروج کامل هوا یا گاز حبس شده در داخل پمپ نیز اطمینان حاصل نمود. از این نوع پمپها در ابعاد و اندازههای مختلف برای مصارف گوناگون ساخته میشوند.
دسته بندی پمپهای گریز از مرکز
پمپهای گریز از مرکز را میتوان به چند صورت دسته بندی نمود. یک شیوه دسته بندی، بر پایه جریانی است که بوجود میآورند. در این شیوه پمپهای گریز از مرکز به سه دسته تقسیم میشوند:
پمپ جریان شعاعی: در این پمپها فشار سیال تنها با اعمال نیروی گریز از مرکز افزایش مییابد. پمپهای این دسته، با یک سری پروانههای ورودی دارای سرعت مخصوص کمتر از ۴۲۰۰ و با دو سری پروانههای مکشی دارای سرعت مخصوص کمتر از ۶۰۰۰ هستند. در این پمپها سیال به طور معمول از طریق توپی وارد پروانه شده و به صورت شعاعی به محیط جریان مییابد.
پمپ جریان مختلط: در این پمپها فشار تا حدودی با اعمال نیروی گریز از مرکز و تا حدودی نیز با اعمال نیروی بالابری (lift) که از جانب تیغهها اعمال میشود افزایش مییابد. این دسته از پمپها دارای یک سری پروانه ورودی با جریان خروجی محوری هستند و تخلیه در راستاهای محوری و شعاعی انجام میشود. پمپهای این دسته به صورت معمول دارای سرعت مخصوص مابین ۴۲۰۰ تا ۹۰۰۰ هستند.
پمپ جریان محوری: پمپهای این دسته که گاه پمپهای ملخی هم نامیده میشوند بیشترین افزایش فشار سیال را از طریق اعمال پروانهها و یا عملیات بالابری تیغهها اعمال میکند. این گروه یک سری پروانه ورودی به همراه جریان ورودی محوری و خروجی تقریبا محوری دارند. پمپهای این گروه غالبا دارای سرعت مخصوصهایی بیش از ۹۰۰۰ هستند. در حالت کلی از پمپهای جریان محوری هنگامی که تولید دبی لازم باشد استفاده میکنند و از پمپهای جریان شعاعی بمنظور افزایش فشار سود میبرند.