موتور آسنکرون چگونه کار می کند؟
استاتور دارای سیمپیچهایی است که با عبور جریان ACاز آنها میدان مغناطیسی دوار تولید میکنند. این میدان مغناطیسی موجب القا شدن ولتاژ در هادیهای رتور میشود(مانند ترانسفورماتور و قانون القای فاراده) و این ولتاژ و با توجه به مقاومت الکتریکی هادیها جریانی را در آنها به وجود میآورد. این جریان نیز به نوبه خود یک میدان مغناطیسی تولید میکند، حال آنکه این میدان مغناطیسی با میدان مغاطیسی تولید کننده خود یعنی میدان استاتور مخالفت میکند.(مطابق قانون لنز) این مخالفت میدانها موجب میشود تا روتور در جهت حرکت میدان دوار استاتور به حرکت درآید تا خطوط میدان کمتری را قطع کند. این حرکت روتور گشتاور را حول محور روتور ایجاد میکند.
در شکل زیر هادی های روتور را مشاهده می کنید
در موتورهای القایی آسنکرون هنواره سرعت میدان دور استاتور با سرعت چرخش روتور اختلاف دارد و همین اختلاف سرعت شرط تولید گشتاور در این موتورهاست. این اختلاف در سرعت میدان دوار و سرعت روتور را در اصطلاح لغزش مینامند. استاتور تا زمانی میتواند در روتور ولتاژ القا کند که رتور خطوط میدان تولید شده توسط سیمپیچ استاتور را قطع کند. بنابراین رابطهای بین گشتاور و لغزش در موتورهای روتور قفسی به وجود میآید که نشان میدهد بیشترین گشتاور در موتور در لحظه راهاندازی و کمترین گشتاور در موتور در حداکثر سرعت تولید میشود. موتور برق
در موتورهای روتور قفسی هادیها معمولاً با اختلاف زاویه نسبت به طول رتور قفس میگیرند. این اختلاف زاویه در هادیها موجب کاهش نویز تولیدی و یک نواخت شدن گشتاور تولیدی موتور میشود.
هسته رتور وظیفه جابجایی میدان مغناطیسی در رتور را دارد و باید طوری طراحی شود تا کمتریم مقاومت مغناطیسی را داشته باشد. ورق ورق کردن این هسته باعث افزایش مقاومت الکتریکی و کاهش جریان گردابی خواهد شد که نقش موثری در کاهش تلفات در موتور دارد. این هستهها طوری ساخته میشوند که دارای مقدار کم کربن و مقدار بیشتر سیلیکون باشند. استفاده از سیلیکون بیشتر در ساختار هسته باعث افزایش مقاومت الکتریکی هسته و کاهش تلفات گردابی خواهد شد و کاهش کربن در ساختار هسته باعث کاهش پسماند مغناطیسی در هسته و کاهش تلفات پسماند خواهد شد.
از رتورهای قفسی با ساختارهای نسبتا مشابه در موتورهای تک فاز و سه فاز به طور گسترده استفاده میشود. در موتورهای سه فاز اختلافهایی در مورد شکل و عمق شیارها وجود دارد.
راه اندازی موتور تک فاز
موتور القایی تک فاز خود راه انداز نیست.هنگامی که موتور به یک تغذیه تک فاز متصل است پیچه اصلی دارای جریانی متناوب می شود.این جریان متناوب میدان مغناطیسی ای ضربانی تولید می کند.بسبب القا روتور تحریک می شود.چون میدان مغناطیسی اصلی ضربانی است تورکی که برای چرخش موتور لازم است بوجود نمی آید و سبب ارتعاش روتور و نه چرخش آن می شود.از این رو موتور القایی تک فاز به دستگاه آغاز گری نیاز داردکه می تواندضربات آغازی را برای چرخش موتور تولید کند. دستگاه آغاز گر موتورهای القایی تک فاز اساسا پیچه ای اضافی در استاتور است (پیچه کمکی) که در شکل سه نشان داده شده است.پیچه استارت می تواند دارای خازنهای سری ویا کلید گریز از مرکز باشد.هنگامی که ولتاژ تغذیه برقرار است جریان در پیچه اصلی بسبب مقاومت پیچه اصلی ولتاژتغذیه را افت میدهد (ولتاژ به جریان تبدیل می شود).در همین حین جریان در پیچه استارت بسته به مقاومت دستگاه استارت به افزایش ولتاژ تغذیه تبدیل می شود.فعل و انفعال میان میدانهای مغناطیسی که پیچه اصلی و دستگاه استارت می سازند میدان برایندی میسازند که در جهتی گردش می کند.موتور گردش را در جهت این میدان برایند آغاز میکند. هنگامی که موتور به 75 درصد دور مجاز خود می رسد یک سوئیچ گریز از مرکز پیچه استارت را از مدار خارج می کند.از این لحظه به بعد موتور تک فاز می تواند تورک کافی را برای ادامه کارکرد خود نگه دارد. بجز انواع خاص دارای Capacitor start / capacitor run عموماهمه موتورهای تک فاز فقط برای کاربریهای بالای 3/4 hp استفاده می شوند. بسته به انواع تکنیکهای استارت موتورهای القایی تک فاز AC در دسته بندی ای وسیع آن گونه که در شکل زیر توصیف شده قرار دارند
موتور القایی فاز شکسته
موتور فاز شکسته همچنین به عنوان Induction start/Induction run (استارت القایی/کارکرد القایی)هم شناخته میشود که دو پیچه دارد.پیچه استارت از سیم نازکتر و تعداد دور کمتر نسبت به پیچه اصلی برای بوجود آوردن مقاومت بیشتر ساخته شده است.همچنین میدان پیچه استارت در زاویه ای غیر از آنچه که پیچه اصلی دارد قرار می گیرد که سبب آغاز چرخش موتور می شود.پیچه اصلی که از سیم ضخیم تری ساخته شده است موتور را همیشه درحالت چرخش باقی نگه می دارد. تورک آغازین کم است مثلا 100 تا 175 درصد تورک ارزیابی شده.موتور برای استارت جریانی زیاد طلب می کند.تقریبا 700 تا 1000 درصد جریان ارزیابی شده.تورک بیشینه تولید شده نیز در محدوده 250 تا 350 درصد از تورک براوردشده می باشد. کاربریهای خوب برای موتورهای فاز شکسته شامل سمباده (آسیاب)های کوچک، دمندهها و فنهای کوچک و دیگر دستگاههایی با نیاز به تورک آغازین کم با و نیاز به قدرت 1/20 تا 1/3 اسب بخار می باشد.از استفاده از این موتورها در کاربریهایی که به دورههای خاموش و روشن و گشتاور زیاد نیازدارند خود داری نمایید
موتور تک فاز با خازن راه انداز
این نوع، موتور اصلاح شده فاز شکسته با خازنی سری با آن برای بهبود استارت است.همانند موتور معمولی فاز شکسته این نوع موتور یک سوئیچ گریز از مرکز داشته که هنگامی که موتور به 75 درصد سرعت ارزیابی شده می رسد، پیچه استارت را از مدار خارج می نماید.از آنجا که خازن با مدار استارت موازی است، گشتاور استارت بیشتری تولید میکند، معمولاً در حدود 200 تا 400 درصد گشتاور ارزیابی شده.و جریان استارت معمولاً بین 450 تا 575 درصد جریان ارزیابی شده است.که بسیار کمتر از موتور فاز شکسته و بعلت سیم ضخیمتر در مدار استارت است. نوع اصلاح شده ای از موتو با استارت خازنی، موتور با استارت مقاومتی است.در این نوع موتور خازن استارت با یک مقاومت جایگزین شده است.موتور استارت مقاومتی در کاربریهایی مورد استفاده قرار می گیرد که میزان گشتاور استارتینگی کمتر از مقداری که موتور استارت خازنی تولید میکند لازم است.صرف نظر از هزینه این موتور امتیازات عمده ای نسبت به موتور استارت خازنی ندارد. این موتورها در انواع مختلف کاربریهای پولی و تسمه ای مانند تسمه نقالههای کوچک، پمپها و دمندههای بزرگ به خوبی بسیاری از خود گردانها و کاربریهای چرخ دنده ای استفاده می شوند