تعريف ارگونومي :

اهداف ارگونوميک شامل بهبود و اصلاح عملکرد انسان ، سلامت و ايمني و راحتي فرد با طراحي محيط کار و تجهيزات موجود در آن ، شيوه هاي کارکردن و انجام وظايف مي باشد . سودمندي دوربين هاي مدار بسته در يک سيستم امنيتي و محرمانه به کيفيت اطلاعاتي که از آنها بدست مي آيد وابسته است . نوع طراحي اتاق هاي کنترل بر عملکرد اپراتورها در دستيابي موفق به اطلاعات بموقع و بدون خطا توسط سيستم هاي دوربين مدار بسته تاثير خواهد داشت . اپراتورها به نحو بسيار موثرتري انجام وظيفه خواهند کرد ، اگر : o با راحتي بر روي صندلي هايي که طراحي ارگونوميک شده اند نشسته باشند . o مانيتورها در وضعيت خوب و صحيح [ از نظر ارگونوميکي ] نصب شده باشند . o ميزان روشنايي براي ديده باني تصاوير دوربين ها مناسب باشد . اينها بخشي از وضع ظاهري و فيزيکي يک اتاق کنترل هستند که در گام اول طراحي ارگونوميکي بايد مد نظر قرار گيرند .

ادامه مطلب ...

هزينه ها و مزاياي اجراي ارزيابي اتاق کنترل :

- افزايش کارايي اپراتورها

- تشخيص مشکلات بالقوه اتاق کنترل که بر کارايي ، سلامت و ايمني اپراتور تاثير منفي دارند .
- ارتقاء فرهنگ بهداشت و ايمني در اتاق کنترل . اين موضوع شامل آگاهي دادن به اپراتورها درمورد خطرات ممکن و راه هاي پيشگيري از آنها مي شود .
- مشارکت به سمت :
اينکه ارزيابي ريسک بعنوان لازمه وضع قوانين ايمني و بهداشت گردد .ü
دريافت بيمه هاي کيفيت مانند ISO 9000ü
يک ارزيابي اتاق کنترل دوربين هاي مداربسته نيازمند سرمايه گذاري به موقع و تلاش بوده و ممکن است منجر به صرف سرمايه هاي اضافي و هزينه هاي جاري گردد که اين هزينه ها بايد با مزاياي کار در تعادل باشند .
ملاحظات ساختماني :

ممکن است که در انتخاب محل براي اتاق کنترل محدوديت وجود داشته ياشد ليکن هرگونه تلاشي بايد درجهت لحاظ نمودن فاکتورهاي معماري زير صورت گيرد :
اندازه و شکل اتاق کنترل :

اتاق کنترل بايد به اندازه کافي بزرگ بوده به نحوي که بتوان اسباب و وسايل و تجهيزات را در آن جاي داد و فضاي کافي براي کارکردن افراد وجود داشته باشد . اگر اتاق کنترل خيلي کوچک يا شکل ناموزوني از نظر ظاهري داشته يا داراي ستون ها و يا سقف شيب دار باشد ، طراحي آن با محدوديت روبرو خواهد شد . دوم اينکه مي تواند بر نحوه قرارگيري مانيتورها تاثير گذارده که متعاقباٌ اين امر علاوه بر اينکه توانايي اپراتور را در اسکن کردن تصاوير چندگانه دوربين محدود مي کند ، وي را در معرض خطرات ايمني و آسيب به سلامت قرار مي دهد .

همچنين بايد فضاي کافي براي نگهداري از تجهيزاتي که بايد در مواقع ضروري بدون ايجاد وقفه در روند طبيعي کار اتاق کنترل مورد استفاده قرار گيرند وجود داشته باشد .
اگر احتمال مي رود که سيستم دوربين هاي مدار بسته در آينده گسترش يابد ، بايد فضاي کافي براي ايستگاه هاي کاري اضافي و تجهيزات با رعايت شرايط ارگونوميک وجود داشته باشد .

نقاط ورود - خروج :

نقاط ورودي - خروجي بايد به گونه اي طراحي شوند که تردد ويلچر و نيز آوردن قطعات بزرگ وسايل به درون اتاق کنترل آسان باشد .

سرويس هاي بهداشتي :

توالت ها و محوطه هاي استراحت ( هواخوري ) بايد نزديک اتاق کنترل باشند زيرا هنگاميکه يک نفر اپراتور درحال انجام وظيفه باشد ، درصورت استفاده از اين تسهيلات توسط وي ، اتاق کنترل بدون مراقب و خالي خواهد ماند .

پنجره ها :

پنجره ها بايد در هر جايي از اتاق کنترل که امکان استفاده از نور طبيعي وجود دارد تعبيه شوند . نور طبيعي از نظر بيشتر مردم به نور مصنوعي برتري دارد زيرا نمايي از دنياي خارج را نشان مي دهد .

بايد براي کنترل ميزان نور ورودي ، پرده تعبيه شود و مکان پنجره نسبت به مانيتورها و خط سير ميدان ديد اپراتورها ، در بهترين وضعيت قرار گرفته باشد .

طراحي محيطي :

موارد زير بايد هنگام طراحي اتاق کنترل مد نظر قرار گيرند :

روشنايي :

ميزان روشنايي اتاق کنترل بايد براي تمامي وظايف موجود [ در اتاق ] کافي و مناسب باشد . نورپردازي پخشي ، بيشتر از روشنايي نقطه اي توصيه مي شود . درصورتيکه شدت نور کاهش يابد مي تواند مشکلاتي را در ديدن تصاوير مانيتورها بوجود آورد همچنانکه در همان زمان نيز ممکن است براي انجام ديگر وظايف مانند خواندن جداول و نوشتجات ، نور کافي نباشد و نتيجه اين امر مي تواند غلط خواندن ، نوشتن ناقص يا گزارشات نامفهوم يا ناخوانا و خستگي باشد .
بازتاب نور در مانيتورها ناشي از مديريت ضعيف نورپردازي ممکن است باعث مبهم شدن اطلاعات تصوير دوربين ، مانع از دقت اپراتور به جزييات عکس يا از دست دادن کامل مشاهده يک رخداد از مانيتور شود .
دما :
دماي اتاق کنترل بايد قابل تنظيم باشد . اين امر بويژه زماني اهميت مي يابد که اتاق کنترل در زمان هايي که سيستم مرکزي گرمايش ساختمان خاموش است مشغول فعاليت باشد .

تجهيزات از خود گرما بيرون مي دهند و اين موضوع بايد در طراحي لحاظ شود .

تهويه :
اتاق کنترل بايد با هواي آزاد يا پاک تهويه گردد زيراکه هواي مانده و کهنه مي تواند به سلامت اپراتور آسيب رسانده و ايجاد بيماري نمايد . از بسته بودن درها يا کار نکردن سيستم تهويه بايد جلوگيري شود زيراکه باعث آزردگي و ناراحتي فرد مي شوند .

طراحي ايستگاه کاري :
با توجه به اينکه طراحي ايستگاه کاري بر کارايي ، سلامت و ايمني اپراتور تاثير دارد فاکتورهاي زير بايد رعايت شوند :

ارتفاع :
ارتفاع ايستگاه کاري و ترتيب چيدمان اجزاء و وسايل بايد بگونه اي باشد که براي تمام اپراتورها محدوده کافي را فراهم کند و فضاي مناسب براي ران ها ، زانوها و پايين پاها وجود داشته باشد تا به همه اپراتورها با هر اندازه و ابعادي که هستند اجازه تغيير وضعيت بدني خود را هنگامي که بر روي صندلي نشسته اند بدهد . نشستن براي زمان هاي طولاني و ممتد در وضعيت محدود و يا ثابت مي تواند ايجاد خستگي کند که بر کارايي ، سلامت و ايمني و راحتي فرد موثر است .

اندازه ايستگاه کاري :

ايستگاه کاري بايد عمق کافي براي جاسازي تمام تجهيزات و اسناد هنگام مشاهده تصاوير منيتورها داشته باشد در غير اينصورت اپراتور نمي تواند براحتي بنويسد يا به تلفن و کنترل پانل دسترسي داشته باشد . همچنين اگر اپراتور نتواند دستها و بازوهايش را در ايستگاه کاري استراحت دهد منجر به خستگي وي خواهد گرديد .

وضعيت قرارگيري تجهيزات ، کنترل ها و اشياء :
تمامي تجهيزات و وسايل بايد در دسترسي آسان اپراتور قرار گيرند . اگر آنها در مکاني قرار داده شوند که اپراتور براي دستيابي به آنها مجبور به خم شدن و يا کشيدگي شود اين حال در وي منجر به آسيب فيزيکي و درد کمر ، گردن و محدوده شانه خواهد شد . طراحي چگونگي قرارگيري تجهيزات و کنترل ها بايد بصورت متقارن انجام شود چنانکه از گيج شدن اپراتورها هنگام تغيير وضعيت هاي متضاد بدن از يک حالت به حالت معکوس آن جلوگيري کند .

سطح ايستگاه کاري :

سطح ايستگاه کاري بايد از موادي ساخته شود که بازتاب پاييني دارد زيراکه درخشندگي يا بازتاب زياد سطوح منجر به خيرگي و انعکاسات مي گردد که خود باعث خطاهاي انساني و خستگي بصري مي شود . سطوح همچنين نبايد لغزنده باشند تا کنترل پانل ها در محدوده عملکردشان جابجا نشوند .

چيدمان ايستگاه کاري :
فاصله بندي :
در جاييکه وسايل بين اپراتورها مشترک است بايد بگونه اي باشد که دستيابي به آنها براي هر اپراتور ساده باشد . کشيدگي براي دسترسي به وسايل باعث فشار به عضلات و مفاصل و به تبع آن خستگي فرد ، آسيب هاي اسکلتي عضلاني و خطاهاي انساني در نتايج خواهد شد . همچنين فضاي بين ايستگاه هاي کاري بايد به گونه اي فاصله گذاري شود که در مواقع ضروري نياز به تعمير وسايل کار ، امکان دسترسي تکنسين ها به پشت پانل ها ، بدون اختلال در عملکرد روزانه سيستم وجود داشته باشد .
 (آموزش دوربين مدار بسته)